Het Klein Ternaaien van nu, is een optelsom van tweeduizend jaar cultuurhistorie. Vele culturen en volkeren hebben bijgedragen aan het huidige straatbeeld van deze rijke historische plaats. Klein Ternaaien begon als Romeinse vesting, werd deel van het Prinsbisdom Luik, werd een onderdeel van Frankrijk, vervolgens deel van Nederland, en hierna van Belgisch Limburg. Pas in de jaren ’60 van de vorige eeuw is Klein Ternaaien (weer) Luiks geworden. Hieronder vind je een beknopt overzicht van de historische hoogtepunten uit de lange geschiedenis van Klein Ternaaien, of beter gezegd ‘super fluvium Mosam‘ .

Historische Tijdlijn

Romeinse Periode

31 voor Christus de Romeinen bouwen een versterking in het huidige Klein Ternaaien West (plauteau van Caestert).

6 v Chr. Christus wordt geboren (niet in Klein Ternaaien).

358 De Romeinse keizer Julianus laat drie Maaslandse forten herstellen, waaronder Caestert (komt van castrum).

Merovingische Periode

Kannunnik Nicolas beschrijft de begraafplaats van Sint Lambertus, vlakbij de helling die Castra werd genoemd.

Deel van Lotharingen

Klein Ternaaien 1696

‘Nay’ op een Franse kaart uit 1696

869 Verdrag van Meerssen wordt getekend nadat Lodewijk de Duitser en Karel de Kale elkaar ontmoeten “in procuspide super fluvium Mosam” (een hoogte die uitziet over de Maas). Ternaaien of Lanaye is afgeleid van ter aa: letterlijk op het water, oftewel eiland. Dit houdt weer verband met de oud- Franse naam: insula of l’IIay.

1e Luikse Periode

1126 De Prinsbischop van Luik schenkt twee bunders grond op het plateau van Caestert aan de priester Bovon. Hij bouwt er een kapel en een klooster.

1130 Bovon schenkt zijn kapel, klooster en 31 bunders grond op het plateau aan de abdij van Neufmoustier.

1236 De Prinsbisschop van Luik en de Graaf van Gelder ontmoeten elkaar in het bovengenoemde klooster, waarna ze een bestand tekenen.

Klein Ternaaien 1632

Kasteel Caestert (bovenste) onderdeel van de verdedigingslinie van Frederik Hendrik (1632). De hoeve Lichtenberg is ook te zien.

1356 Kasteel Caestert wordt gebouwd.

1376 De ‘ vrede van Caestert‘: De Prinsbisschop van Luik (Jan van Arckel) sluit vrede met de inwoners van diezelfde stad. Een jaar eerder was de Prinsbisschop naar Maastricht gevlucht.

1395 De prinsbisschop van Luik (Jan van Beieren) sluit ook vrede met zijn bevolking te Caestert.

1424 De hoeve Caestert wordt verpacht en het kasteel ingericht als buitenverblijf voor monniken. De hoeve is nu eigendom van de Abdij van Sint Jacob in Luik.

1579, 1632, 1672/73, 1748, o.a. Het domein loopt schade op naar aanleiding van de belegeringen van Maastricht.

Franse Periode

1794 Nadat de Fransen Maastricht hebben ingenomen, wordt het Kasteel Caestert onteigend en tot nationaal eigendom verklaard.

1798 Het kasteel Caestert wordt verkocht aan de Maastrichtse weduwe Veugen-Lousbergs.

1e Limburgse Periode  (deel van Koninkrijk der Nederlanden)

1821 De Maastrichtse bankier W. Visschers wordt eigenaar van het kasteel Caestert.

2e Limburgse Periode (deel van Koninkrijk van België)

1830-39 De Jagers van Chasteleer vestigen zich op Kasteel Caestert en voeren enkele aanvallen op het Nederlandse Fort Sint Pieter te Maastricht uit.

Kasteel Caester samen met de hoeve

Kasteel Caestert samen met de hoeve

1831 Twee Nederlandse bataljons infanterie en een eenheid kurassiers vallen Kasteel Caestert aan. Na het overrompelen van de wacht vernielen ze o.a. de boomgaard en stelen vijf koeien. Aan beide zijden vallen gewonden.

1832 De Nederlanders vallen Kasteel Caestert weer aan. Ze plunderen het kasteel, maar de troepen laten op dwang van de officieren de buit achter. De geschatte schade is 36.746 francs.

1843 Klein Ternaaise Bos-elf komt vast te zitten in een boom langs de grens.

Boot in de sluis

Boot in de sluis

1850 Kanaal Luik Maastricht wordt voltooid. Klein Ternaaien krijgt zijn sluis.

1888 Naast het oude kasteel wordt een nieuw kasteel gebouwd.

1e Duitse Periode

1914 De Belgische Luitenant Baron F. de Menten van Horne observeert vanaf het Kasteel Caestert hoe de Duitsers bij Wezet de Maas willen oversteken.

1914 Klein Ternaaien wordt smokkelcentrum.

3e Limburgse Periode

1936 De Cimenteries et Briqueteries Reunies (CBR) koopt een deel van het plateau van Caestert.

1939 Het Albertkanaal wordt feestelijk geopend.

2e  Duitse Periode

1944 De Duitste Organisation Todt vestigt zich in het Kasteel Caestert.

1944 De Duitsers worden door de Amerikanen van het plateau van Caestert verdreven. Hierna verblijven Amerikaanse troepen in het kasteel.

4e Limburgse Periode

1961 De Stop van Ternaaien wordt in gebruik genomen, alsmede het bijbehorende Kanaal van Ternaaien.

1961 Het Kanaal Luik Maastricht wordt gedempt ter hoogte van Klein Ternaaien.

2e Luikse Periode

1963 De kapel van Kasteel Caestert wordt gerestaureerd.

1966 De inpandige toren van Kasteel Caestert stort in.

1972 De gemeente Ternaaien verleent een sloopvergunning voor het kasteel uit 1888.

1972 Er breekt brand uit in het bovengenoemde kasteel. Alleen de hoeve blijft uiteindelijk gespaard.

keizer Julianus